مرکز مشاوره و پاسخگویی

توضیحاتی در مورد شرم shame و گناه guilt   از دیکشنری پروفسور سلمان اختر ۲۰۰۹

گناه یک تجربه ملال آور متعاقب زیر پا گذاشتن قوانین ملی، خانوادگی یا مذهبی است یا حتی تفکر به این زیر پا گذاشتن ( transgression ) است.

براساس نظریه فروید منشاء گناه ادیپال و برمی گردد به آرزوهای پدرکشی و زنا با محارم در کودکی ، و به دنبال احساس گناه نیاز به تنبیه بوجود می اید و به دنبال آن مازوخیسم اخلاقی.

بر اساس نظریه ملانی کلاین منشاء گناه پره ادیپال و برمی گردد به پوزیشن افسردگی که کودک توانایی concern(اهمیت قایل شدن برای دیگران و آزار ندادن دیگران و مراقبت کردن از انها) را بدست می اورد ، یعنی پس از اینکه کودک متوجه شد مادر خوب و بد هر دو یک ابژه بوده اند و زمانی که فانتزی های ویرانگرش را به سمت مادر بد روانه می کرده در حال آزار مادر خوب هم بوده ، احساس گناه می کند پس به فکر ترمیم ( reparation )ابژه و رابطه می افتد. و مادر هم آنقدر حالش خوب هست که دوام بیاره.  

یک رهیافت متعادل برای برخورد با  guil افزایش توانایی تحمل آن است.

دفاع هایی که در برخورد با guilt افراد آن ها را به کار می برند:

١-سرزنش کردن دیگران و بی قراری و ترس و تنفر از دیگران

٢-تحمل اگاهانه guilt و ترمیم ابژه ای که به اواسیب زده ایم ( در دنیای فانتزی یا در دنیای واقعی)

Shame ( شرم)

اشاره به تجربه دردناکی دارد که می توان انرا در قالب ۵ جز شرح داد:

۱- کاهش اعتماد به نفس

۲- احساس حقارت

۳- گسستگی یکپارچگی self

۴-احساس انزوا و جدایی از گروه

۵- احساس بودن زیر نگاه انتقادگر  دیگران. 

منشا شرم از پاسخ های والدینی شوکه کننده و غیر قابل باور به نقصان های سایکوموتور ( حرکتی) معمولی، دست و پاچلفتگی های اجتماعی و فقدان کنترل در سالهای اولیه رشد است. ( مثلا بچه زمین خورده و به او خندیده اند) 

این واکنش های والدین کودک را در آینده مستعد به شرمنده شدن می کند.

فاصله ( gap) بین بازنمود سلف در واقعیت و در فانتزی فرد را با شرم آکنده می کند.(کودکی که در خیالات خود فکر می کند خیلی خوب نقاشی می کشد و مرتب در موردش حرف می زند اما نقاشی نمی کشد )

دنیای خیلی بزرگ فانتزی کودک می تواند او را از پا گذاشتن به دنیای واقعی وحشتزده کند چرا که با هر نقص و اشتباهی جلوی دیگران شرمنده خواهد شد.

بر خلاف guilt که غالبا شنیداری است ، shame در حوزه دیداری است.

اولی افراد را به سمت اعتراف و دومی افراد را به سمت پنهان شدن  هل می دهد،اما جالبترین قسمت این بحث دفاع هایی است که افراد برای برخورد با shame در پیش می گیرند:

۱-بادکردگی نارسیسیستیک سلف

۲-شرمنده کردن دیگران ( اتخاذ نقش فعالانه به جای منفعلانه)

۳-مخدوش کردن واقعیت با دروغ گفتن و تغییر دادن معنای حوادث و موقعیت ها

۴- رفتن به درون پیله نارسیسیستیک